पत्याउनै गाह्रो हुने गरेर यो बर्षको पुस १४ गते बुधवार असारे झरी जस्तो नै दिनभर झरी नै प¥यो। पुसको अत्यन्त चिसो मौसममा दिनभर असारे झरी जस्तो मौसम बनेपछि धेरैको जीवन शैलीमा नै नकारात्मक असर पारेको थियो। यो प्रक्रिया पुस–माघको जाडोमा हरेक बर्ष खेप्दैआएको भएतापनि यो बर्ष अलि कठिन हुने नै अनुमान गरिएको छ। बर्षेनी तराईको शीतलहर शुरु भएयता सिरहा, सप्तरी, धनुषा, रौतहटलगायत तराईका जिल्लामा वर्षेनी धेरै जनाको मत्यु भएको खबर आउने गर्छन्।
त्यसको निरन्तरता यो बर्ष पनि शुरु भैसकेको छ। यसरी मत्यु हुनेमा सबैभन्दा बढी बालबालिका र वृद्धवृद्धा हुने गरेका छन्। जाडोबाट बच्न आगो र हिटर ताप्ने प्रचलन यो जाडोमा अत्याधिक नै रहेको छ। आगो ताप्दै गरेको आगो अनियन्त्रित भएर आगजानी हुने खबरहरू सुनिन्छ। रातको समयमा आगो बालेर सुत्दा आगजनी भएको, निसासिएर र जलेर निधन भएका घटनाहरू पनि हरेक वर्ष भइरहेकै छन्। पछिल्लो चरणमा ग्यास गिजरले ज्यान लिएका घटना पनि आउन थालेका छन्। नुहाउने क्रममा ग्यास गिजरकै कारण घाइते हुने, बेहोस हुने र मत्यु हुने संख्यामा निकै वृद्धि भएको पाइन्छ।
जाडोमा कठ्यांग्रिनु वा चिसोपानीले नुहाउँदा हुन सक्ने स्वास्थ्यका प्रतिकूल असरबाट जोगिन जरुरी हुन्छ। यसका लागि कोठा न्यानो बनाउनु तथा तातोपानीले नुहाउनु आवश्यक हुन्छ। आगो बाल्ने, कोइला÷कोल बाल्ने, हिटर चलाउने अनि नुहाउन तातोपानी प्रयोग गर्नुपर्ने बाध्यता हुन्छ। कोठा तातो बनाउँदा होस् या तातोपानीले नुहाउँदा मत्यु समेत हुनसक्छ। यी मृत्युका कारण तिनै मेसिन तताउनलाई बालिएको आगो हुने गरेका छन्।
हावा पास हुन सकेन भने पनि यस्तो घटना हुन्छ। पहिला आगोले डढेर निधन हुने धेरै थिए। अहिले कार्बन मोनोअक्साइड पोइजन भएर मृत्युको संख्या बढ्न थालेका छन्। ग्यास गिजरले पानी तताउने क्रममा ग्यास बल्ने र कार्बन मोनोअक्साइड उत्पादन हुन्छ भने विचार गर्नुपर्छ।
त्यसैले ग्यास गिजर भएको वाथरुममा हावाको आवतजावत हुने भेन्टिलेसन वा झ्याल खुला हुनुपर्छ। विद्युत् हिटर वा सोलार पद्दतिले पानी तताउँदा हावा पास हुने भेन्टिलेसन हुनुपर्दछ। यो सावधानी ग्यास गिजरको प्रयोगको अवस्थामा मात्रै होइन, कोठा तताउन ग्यास हिटर चलाउँदा, चारकोल वा कोइला बाल्दा पनि उत्ति नै सावधानी अपनाउनु पर्छ। यसो गर्न सकेमा जाडोमा न्यानो पनि बन्न सकिन्छ। ज्यान जोगाउन पनि सकिन्छ । अन्यथा ज्यान तताउने नाममा ज्यान जाने धेरै संभावना हुन्छ। तसर्थ, सवै यो जाडोमा होशियार हुन आवश्यक छ।
प्रकाशित मिति: शनिबार, पुस १७, २०७८ १८:१०
