काठमाडौं। विषादीमुक्त परम्परागत रुपमा उत्पादन गरेका अर्गानिक खाद्य सामाग्री तथा तरकारी सामान्यभन्दा अलि महंगो भएतापनि स्वास्थ्यको लागि अति गुणकारी हुने गर्दछ। स्वास्थ्य राम्र्रो हुने भएको कारण अनाहकमा विरामी बनेर अस्पातालको महंगो बिल तिर्नुपर्ने तथा औषधि खानुपर्ने विविध समस्या आएमा अझ धेरै महंगो हुने तथ्य यथार्थ छ।
यसकारण विषादीमुक्त कृषि क्रान्तिको आवश्यकता भएको छ। विना विषादी फलाएका उन्नत कृषि उपजलाई बजारिकरण गर्न र गराउन आवश्यक भैसकेको छ। यो बजारको खोजी गर्ने र गराउने कार्यमा काठमाडौं जिल्ला कागेश्वरी मनोहरा नगरपालिका वडा नंबर ८ गोठाटार विनायक बस्ती स्थित मनमुरी कृषि सहकारी संस्था लिमिटेडले गर्दैआएको संस्थाकी अध्यक्ष जयकला बस्नेतले खुलासा गरेकी छन्।
आयातित रसायनिक पदार्थ प्रयोग गरिएका खाद्य सामाग्री तथा तरकारी खानुभन्दा दुई पैसा महंगै तिरेर भएपनि आफ्नै गाउँठाउंमा गाईबस्तुको मल प्रयोग गरेर उत्पादन गरेका अर्गानिक कृषि उपज बजारलाई प्रोत्साहन दिन नै मनमुरी कृषि उपज बजारको गोठाटारमा विगत तीन वर्षदेखि संचालन गरेर बेग्लै प्रतिष्ठा कायम गर्न र गराउन मनमुरी कृषि सहकारी संस्था लिमिटेड सफल भएको जानकारी पनि अध्यक्ष जयकला बस्नेतले दिएकी छन्।
१४ जना महिला दिदीबहिनीहरुको अगुवाईमा स्थापना भएको मनमुरी कृषि सहकारी संस्थाको नारा नै उत्पादनदेखि उपभोक्तासम्म र नून देखि सुनसम्म रहेको जानकारी पनि अध्यक्ष जयकला वस्तेले भनेकी छन्। अध्यक्ष बस्नेतको नेतृत्वमा मनमुरी कृषि सहकारी देखि मनमुरी कृषि उपज बजार संचालन भैरहेको छ।
५ सय ५० सहकारी सदस्य भएको मनमुरी कृषि सहकारी संस्था र बजारलाई सहकारीको मूल उदेश्य र मान्यतालाई आत्मसात गरेर आफूहरु अगाडि बढ्रिहेको जानकारी पनि अध्यक्ष बस्नेतले दिएकी छन्। कार्यसमिति तथा नेतृत्व सवै महिलाकै भएको अनुकरणीय संस्थाको रुपमा अध्यक्ष बस्नेतले अगाडि बढाउने कार्य भएको छ। महिलाहरुले पनि गरेमा सकिन्छ भन्ने उदाहरण पनि मनमुरी कृषि सहकारी संस्था र मनमुरी कृषि उपज बजार बनेको छ।
मनमुरी कृषि उपज बजारले कोरोनाको महामारीमा सात महिनाभन्दा लामो लकडाउनको अवस्थामा पनि अर्गानिक खाद्य सामाग्रीको अलावा हरिया ताजा तरकारी सहज र सरल रुपमा उपलव्ध गराउने व्यवस्था गरेर व्यापक प्रशंशा पाएको छ। मनमुरी कृषि उपज बजारले कागेश्वर मनहरा नगरपालिकाको अलावा काठमाडौ महानगरपालिका, मध्यपुरथिमी नगरपालिकासम्म पनि सेवा पु¥याउन कार्य गरेको छ। यहाँवाट विभिन्न स्थानहरुमा होम डेलिभरी गर्ने व्यवस्था पनि मिलाएको अध्यक्ष जयकला बस्नेतले भनेकी छन्।
४ रोपनी ६ आना जग्गा क्षेत्रफलमा बनेको मनमुरी कृषि उपज बजारले स्थानीयलाई निक्कै सहज र सरलता प्रदान गर्ने कार्य गरेको छ। जसवाट कृषि उपजले सही बजार पाएको छ भने, उपभोक्ताले गुणस्तरीय अर्गानिक कृषि उपज उपभोग गर्न पाएका छन्। थोरै समयमा राम्रो उपलव्धी हासिल गर्न र गराउन सफल मनमुरी कृषि उपज बजारको अगुवाइ गर्ने मनमुरी कृषि सहकारी संस्था लिमिटेडकी अध्यक्ष जयकला बस्नेतको जन्म उदयपुर जिल्ला स्थित बेलका नगरपालिकामा भएको हो।
नेपाल आमाको आँशु पुछ्न जन्मेकी सफल नारी जयकला बस्नेत सानैदेखि विलक्षण प्रतिभाकी धनी तथा निडर र निर्भिक स्वभावकी थिइन्। सोही निडरताका कारण घरकै चुलोचौकामा बस्न बाँध्य भएका र बाँध्य बनाएका महिला दिदीबहिनीहरुको उत्थानको लागि नै लागिपर्ने मूल मार्गका रुपमा कृषिलाई नै रोजेर जयकला अगाडि बढे्अनुरुप सफल बनेकी छन्। एसएलसी पश्चात खोटाङका प्रतिष्ठित व्यक्तित्व डम्बर बहादुर बस्नेतसंग प्रेम विवाह गरेर काठमाडौं जिल्लाको गोठाटार आएपछि कृषि व्यवसाय नै अगालेकी थिइन्।
कृषकलाई मलखादको अत्यन्त आवश्यक भएको कुरालाई महशुश गरेर कृषि अर्गानिक मलखाद बनाउने तालिम संचालन गरेर अर्गानिक मलखादको आवश्यकतालाई पूर्ति गर्न धेरै मदत गर्ने कार्य जयकला बस्नेतवाट भएको थियो। त्यसको लगतै गोठाटारमा सात रोपनी जमिन भाडामा लिएरै भएपनि अर्गानिक कृषि फार्म खोलेर नमूना कृषक बन्ने कार्य जयकला बस्नेतवाटै भएको हो।
बाँझो बनेका जमिनमा कृषि फार्म खोलेर तथा खोल्न लगाएर धेरैलाई प्रोत्साहन गरेर कृषि क्रान्तिको अभियान नै थालनी गरेकी जयकलाको कृषि क्रान्तिलाई सवैले सहयोग र प्रोत्साहन गर्ने कार्य भएवाट जयकलामा अझ उत्साह र जाँगर मिलेको हो। सोही उत्साह तथा प्रेरणवाट कृषि क्रान्तिको अभियन्ता नै बनेर यसतर्फ लागेकी जयकलाले कृषकहरुलाई थप उत्साह जगाउन कृषि गीत नै गाएर कृषि एल्बम निकाल्ने कृषि गीतकी गायिका पनि बन्न सफल भइन्।
किसानले उत्पादन गरेको तरकारी दलालहरु मार्फत बेच्नुभन्दा आफै बजार खोलेर किन नबेच्ने भनेर सामूहिक बजार खोलेको वताउने जयकला बस्नेत वताउंछिन्। मनमुरी कृषि उपज बजारलाई अझै बिस्तार गर्ने योजनामा रहेकी जयकला बस्नेत सरकारले अनुदान दिए कृषि उपज बजार हातामै दुग्ध चिस्यान केन्द्र खोल्ने योजनामा रहेकी छन्। कृषि महोत्सबको आयोजना गरेर विकटदेखि सुगमसम्मका कृषकहरुलाई प्रोत्साहन गर्ने आफूहरुसंग मास्टर प्लान रहेको वताउने जयकला कृषि उपज बजारवाट मात्र प्रत्यक्ष रुपमा १ सय १० जनाले रोजगारी पाएको तथा अप्रत्यक्ष त हजारौंलाई रोजगारी मिलेको भन्छिन्।
देश विकासको मूलआधार कृषि भएको र विदेशवाट स्वदेश फर्केका तन्नेरीहरुलाई पनि कृषिमा लाग्न आफूहरुले प्रोत्साहित पार्दैआएको जयकलाले भनेकी छन्। समृद्ध नेपाल वनाउने मूलआधार नै कृषि भएको कारण कृषिलाई सरकार र संवन्धित सवैले प्रोत्साहन, अनुदान र सहयोग गर्न अनुरोध पनि जयकला बस्नेतले गरेकी छन्।
सहकारी अवधारणा अनुरुप कृषि क्रान्तिमा लागेकी जयकला बस्नेतले कृषकलाई आवश्यक कृषि ऋण उपलव्ध गराउने देखि अर्गानिक मलखाद, उन्नत जातका बीउबिजन तथा मेशिनरी सामान उपलव्ध गराउने र कृषकलाई बचत गर्न प्रोत्साहन गर्ने जस्ता अनेक योजना तथा अवधारणा ल्याउने कार्य गर्दैआएकी छन्। जयकला बस्नेतमा कृषि क्रान्तिमा बेजोड जोश नै रहेको छ। त्यो जोशमा सवै कृषककलाई उन्नत बनाएर समृद्धशाली बनाउने अठोटमा जयकला बस्नेत रहेकी छन्।
